Ramak Kala Olayları ve İş Güvenliğinde Proaktif Yaklaşımlar

Giriş

Bir kazanın yalnızca saniyelerle ya da şans eseri engellendiği anı gözlemlediğinizde, bir "ramak kala" olayına tanık olmuşsunuz demektir.

Ramak kalayı bir kazadan ayıran şey ciddi sonuçların henüz olmamış olmasıdır.

Ramak kala olayları, potansiyel risklerin doğru bir şekilde belirlenmesi ve etkili önleyici tedbirlerin alınması açısından son derece önemlidir.

Bu çerçevede, 2024 yılında gerçekleşen ramak kala olaylarında iş kazalarının kıl payı ile önlendiği bazı örnekleri ele alacağız. Böylece, potansiyel riskler konusunda değerli içgörüler edinecek ve bu risklerin zamanında raporlanıp etkin bir şekilde yönetilmesinin ne denli kritik olduğunu vurgulayacağız.

2024 Yılından Ramak Kala Örnekleri

Olay 1: Denizaltı Kurtarma Çanı’nın denize indirilmesi sırasında yapılması planlanan sörvey için bir römorkörle Marmara Denizi (Adalar) açıklarına intikal edilmiştir. Çanın gemi vinciyle denize bırakılması esnasında, gemiye çarpmaması için alınan önlemlerin yetersiz kaldığı, gemi ve dalgıç operasyonlarının iş güvenliği açısından risk oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle faaliyet durdurulmuştur.

Çarpma ve yaralanma risklerine ilişkin ramak kala bildirimi yapılmış ve ardından firma, çalışma ortamını güvenli hale getirdikten sonra operasyona devam etmiştir.

Değerlendirme: Operasyon öncesinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi, iş güvenliğinin sağlanmasında kritik bir rol oynamıştır. Çarpma riskinin önceden tespit edilmesi, proaktif bir yaklaşım sergilendiğini göstermektedir. Riskin ciddiyeti göz önüne alındığında, operasyonun durdurulması, iş güvenliğine verilen önemin açık bir göstergesidir. Ayrıca, güvenli çalışma ortamı sağlanana kadar operasyonun durdurulması ise, işverenin çalışan güvenliğini ön planda tuttuğunu ve iş kazalarını önlemek için sorumluluk aldığını göstermektedir.

Bu olay, iş güvenliği kültürünün yönetim desteğiyle güçlendirilmesinin ve risklerin proaktif olarak yönetilmesinin güvenli operasyonlar açısından ne kadar hayati olduğunu işaret etmektedir.

Olay 2: Sörvey yapılan geminin yangından korunma sisteminin kontrolleri için, boya işleri süren makine dairesine intikal edilmiştir. Boya işlemleri nedeniyle zemin döşemeleri sökülmüş olan yürüme yolunda, çalışanlardan galoş giymeleri istenmiştir.

Değerlendirme: Çalışmanın yapılacağı mahaldeki riskler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, makine dairesinde yapılan boya işlemlerinin ortamda kimyasal maddeler veya gazların birikmesine neden olarak yangın riski oluşturabileceği dikkate alınmalıdır. Ayrıca, çalışma sırasında galoş giyilmesi ve yürüyüş yolunda zemin bulunmaması; kayma, düşme, yaralanma ve hareket kabiliyetinin kısıtlanması gibi tehlikelere yol açarak çalışma ortamındaki riskleri artırabilir.

Bu risklerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasının ardından, her bir tehlike faktörü için özel önlemler alınarak çalışma ortamı güvenli hale getirilmelidir. Örneğin, alternatif bir yürüyüş yolunun sağlanması, çalışma ortamındaki bazı riskleri azaltarak genel güvenliği artıracaktır. Boya faaliyetinden kaynaklanan riskler ise ayrıca değerlendirilerek spesifik önlemler alınmalıdır.

Bu örnekte görüldüğü gibi, aynı ortamda birden fazla iş yapılıyorsa veya risk oluşturan tehlikeler farklı kaynaklardan kaynaklanıyorsa, çoklu iş izin sistemleri uygulanmalıdır. Yapılacak işlerin riskleri bütüncül olarak ele alınmalı ve tehlikeleri bertaraf etmek için özel tedbirler belirlenmelidir.

Olay 3: Sörvey yapılan geminin kontrolleri için makine kontrol odasına giderken, bir üst güverteden alt güverteye geçişte kullanılan merdivenin basamaklarında az miktarda raspa tozu bulunduğu, merdivenin iniş açısının oldukça dik olduğu ve basamakların dar olduğu gözlemlenmiştir. Bu koşullar nedeniyle bir çalışanın ayağı kaymış, ancak son anda kaporta mezarnasına tutunarak düşmekten kurtulmuştur.

Değerlendirme: Merdiven basamaklarında bulunan raspa tozu, kayma riskini artırmakta ve temizlik ile bakım eksikliğine işaret etmektedir. Merdivenin dik bir iniş açısına sahip olması ve basamaklarının dar olması da düşme riskini artıran diğer faktörlerdir. Olay sonucunda, ani bir tutunma ile yaralanma önlenmiş olsa da, potansiyel yaralanma riski göz ardı edilmemelidir.

Merdivenlerin düzenli olarak temizlenmesi ve bakımının yapılması, bu olayda karşılaşılan tehlikelerin bir kısmını ortadan kaldıracak ve genel risk seviyesini azaltacaktır. Ancak, uygun iletişim sağlanmadığı ve etkin bir denetim faaliyeti yürütülmediği için merdivene yönelik proaktif bir önlem alınamamıştır.

Bu olay, iş güvenliği bildirimlerinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Çalışma ortamını güvensiz hale getiren faktörler sürekli olarak yetkililere raporlanmalı ve bu bildirimler analiz edilmelidir. Ramak kala bildirimleri, benzer olayların gelecekte önlenmesi için kritik bir adımdır. Ayrıca, çalışanlardan gelen geri bildirimler dikkate alınmalı, ilgili alanlar sürekli izlenmeli ve iş güvenliği standartları düzenli olarak gözden geçirilmelidir.

Olay 4: Sörvey sırasında jeneratör yük testi yapılırken, sulu tip yük bankası kullanılmıştır. Sulu tip yük bankasının etrafı 'Dikkat Geçilmez' bandı ile korunmuş olsa da, bandın sabitlendiği elektrik direği, mobil vinç çarpması sonucu yük bankasının üzerine devrilmiştir. Bu sırada, sulu tip yük bankası çevresinde elektrik kaynaklı kıvılcımlar oluşmuştur.

Değerlendirme: Tersanelerde, elektriksel yük testi amacıyla kullanılan yük bankalarının genellikle gemi içinde çalışırken kullanılması nedeniyle, yük bankası alanı izlenememektedir. Sulu tip yük bankası, üzerine düşebilecek cisimlerin oluşturacağı tehlikelerin yanı sıra, çalışana elektrik çarpması riskini de oluşturmaktadır. Buna ek olarak, deniz suyu devri daim sistemiyle çalıştığı için dönen su kesinlikle denize doğru geri verilmelidir ve alan ıslak bırakılmamalıdır. Yük bankasının çevresinde etkili güvenlik önlemleri alınmalı, işaretlemeler ve uyarı bantları sağlamca yerleştirilmelidir. Testler, yetkin bir personelin nezaretinde gerçekleştirilmelidir.

Buna ek olarak, mobil vincin faaliyetleri sebebiyle elektrikten kaynaklanan risklere, vincin hareketlerinden kaynaklanan riskler de eklenmiştir.

Çalışma alanında bulunan tehlike kaynaklarının artması, bunların bir kombinasyonunun oluşturacağı riskleri giderek arttıracağından, genel risk seviyesi hızla yükselebilir. Sonuç olarak, güvenli olması beklenen ortamlar iş kazalarına ve yaralanmalara uygun hale gelebilir.

Bu örnekte görüldüğü gibi, tehlikeli alan uyarıcı bant ile kapatılmış olmasına rağmen alınan önlem etkisiz kalmıştır. Karmaşık faaliyetlerin bir arada yürütüleceği ortamlarda, riskler birbirleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmelidir. Detaylı ve katı önlemler alınmalıdır.

Ramak kala olayı, yük bankasının çevresinin yeterince korunmadığını ve alınan güvenlik önlemlerinin tüm riskleri kapsamadığını göstermektedir. 

Bu tür çalışmalarda, iş izinleri yetkililer tarafından sorgulanmalı ve ortam güvenli hale getirilmeden çalışma başlatılmamalıdır; ayrıca, çalışanların iş yaptıkları ortamdaki tehlikeler konusunda eğitilmeleri ve bilinçlendirilmeleri öncelikli olmalıdır.

Olay 5: Geminin alt katlarına inmek için merdiveni kullanan çalışanlar, merdiven boşluğunda üstünde seyyar fan bulunan lamaya tutunarak inmeye çalışırken, lama güverteye sabitlenmediği için kayarak üzerindeki fanın boşluğa düşmesine neden olmuştur. Ciddi bir yaralanma ile sonuçlanabilecek olay, şans eseri ramak kala olarak gerçekleşmiştir.

Değerlendirme: Seyyar fanın güvenli bir şekilde yerleştirilmemesi, gerekli güvenlik önlemlerinin alınmadığını göstermektedir. Ayrıca, merdiven boşluğunun kullanımı ve fanın burada bulunması ile ilgili riskler de değerlendirilmelidir. Merdivenler ve yürüyüş yolları kaymayan malzemelerle kaplanmalı, düzenli olarak temizlenmeli ve bakımları yapılmalıdır. Herhangi bir hasar durumunda ise derhal onarılmalıdır. Ayrıca, merdivenler yeterli şekilde aydınlatılmalı, hareketi engelleyecek cisimlerden arındırılmalı ve uyarı işaretleri net bir şekilde yerleştirilmelidir. Bu örnekte olduğu gibi, düşme riski taşıyan objeler sabitlenmelidir.

Yaralanmaya neden olabilecek bir durumun son anda atlatılması, gelecekte benzer bir durumda daha ciddi sonuçların meydana gelebileceğini göstermektedir.

SONUÇ

Ramak kala olayları, kapsamlı risk değerlendirmelerinin, önleyici tedbirlerin ve sürekli güvenlik eğitimlerinin iş kazalarını önlemedeki rolünü vurgulamaktadır. Güvenli çalışma ortamları sağlamak, tehlikeli alanların doğru şekilde güvence altına alınması, ekipmanların doğru kullanımı ve risklerin farklı kaynaklardan birleşebileceği göz önünde bulundurularak alınacak önlemler, kazaların önlenmesinde hayati öneme sahiptir. Ayrıca, güvenlik kültürünün güçlendirilmesi ve çalışanların eğitilmesi, daha güvenli operasyonlar için odaklanılması gereken alandır.