Segmentlerine Göre 2023 Yat Pazarı Verileri
Bu yazımızda yat segmentlerine göre güncel pazar verileri ve yeni yat inşa ederken/ettirirken klaslamanın neden en iyi seçenek olduğu hakkında bilgi vereceğiz. Başlangıç olarak yat nedir, bu soruya cevap vermek gerekir.
Yatlar görünüşte çekici ve zariftir, dar ve aerodinamik yapıya sahiptir;eğlence, tatil veya yarış gibi spor aktiviteleri için kullanılan teknelerdir.
Genel kabule göre; yukarıda belirtilen amaçlara tahsis edilmiş bir tekne ancak uzunluğu en az 14 metreden fazla olduğunda bir yat olarak kabul edilir.
Yatların boyutları 70-80 metreden büyük olabilse de, nadiren 100 metre ve üzeridir. Bu türden daha büyük gemiler, yolcu feribotlarının kapsamına girer. 180 metre uzunluğa sahip özel mega yat Azzam, Dünya’nın yat olarak sınıflandırılan en uzun motorlu yatıdır.
Günümüzde yatlara talebin giderek arttığını görmekteyiz. 2022 yılında gerçekleşen yeni yat satışları 2021, 2007, 2008 ve 2006'dan sonra beşinci sıraya yerleşti. 2023'te ise satışları azaltabilecek bir dizi faktör öngörülmekte bunlar; genel ekonomik görünüm, yüksek enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Rus alıcıların devam eden yokluğu, uzun teslim süreleri ve tersanelerdeki gecikmeler, en önemlisi de tedarik zincirinde yaşanan sorunlar.
2023 yılında 30 metre üzeri yeni inşa halindeki 350 adet yatın teslim edilmesi planlıyordu fakat bu 350 yatın %45'inin teslimatı bir sonraki yıla ertelenmiş durumda görünüyor. Bu durumda 2023'te 30 metre üzeri yatların yaklaşık 190'ının tamamlanması bekleniyor. Bu teslimat sayısı, son on yılda görülen seviyenin hala oldukça üzerinde.
2022 yılında filoya eklenen 161 yeni süperyat ile 30 metre üzeri işletmedeki süper yat sayısı 5.500 sınırını geçti. 1987'den bu yana filo, altı katın üzerinde büyüyerek 917 yattan, 2022 sonunda 5.555 yata ulaştı.
2012'den bu yana, yıllık ortalama filo büyümesi yılda %3,1 olarak gerçekleşti. Filodaki büyüme sadece yeni yatların tamamlanması ile değil; her yıl çok sayıda ticari geminin de süperyata dönüştürülerek filoya kazandırılması ile de gerçekleşiyor.
30-40m Yat Pazarı Verileri
2008-2012 döneminde üretim tersane başına 3,2 yattan 2018-2022 döneminde tersane başına 5,4'e çıkarak %60'tan fazla arttı. 30-40 metre yat pazarını büyük ölçüde İtalya, Tayvan ve Türkiye elinde tutuyor.
30 ila 40 metre arasında yapım aşamasında olan çok sayıda yat göz önüne alındığında, siparişlerde büyük bir artış göze çarpıyor. 30-40 metre arası faaliyette olan yat sayısı 2022'de 3.523'e yükseldi.
40-50 m Yat Pazarı Verileri
2022 yılında yeni inşa edilen yat sayısı; 34 adet olan beş yıllık ortalamanın üzerinde gerçekleşti ve 2022'de 37 adet yat teslim edildi. Bununla birlikte 40 ila 50 metre arasında faaliyet gösteren yat sayısı 2022'de 1.186'ya yükselmiş oldu.
40 ila 50 metre arası inşaa edilen yat sayısı 2013-2017 yılları arasında 191 iken, 2018-2022 yılları arasında %13 düşüşle 166 yat sayısına geriledi. Üretimdeki düşüşün yanı sıra, bu yatları inşa eden tersanelerin sayısı da son beş yılda %19 azalarak 70'den 57'ye indi.
40 ile 50 metre arası yelkenli yat üretimi son beş yılda istikrar kazandı. 2018 ile 2022 yılları arasında 21 yelkenli yat tamamlandı. Hali hazırda yapım aşamasında olan 16 yat ile 40-50 metrelik yelkenli yat pazarındaki üretimin önümüzdeki beş yıl boyunca sabit kalacağı söylenebilir.
50-60m Yat Pazarı Verileri
50 ila 60 metre arasında faaliyet gösteren yat sayısı 2022'de 383'e yükseldi. 2022'de 7 adet yeni yat inşası, bu segmentte yılda 10 yat olan beş yıllık ortalamaya kıyasla üretimin düştüğünü göstermekte. 50-60 metre segmentinde üretim, tıpkı 40-50 metre segmentinde olduğu gibi son beş yılda %13 azaldı.
İnşa halindeki 80 yat, önümüzdeki beş yıl için üretimde bir artışa işaret ettiği için bu segment için görünüm olumlu seyrediyor. İtalya, inşa halindeki 39 yat ile açık ara lider ve onu 16 yat ile Hollanda izliyor. Türkiye, yapım aşamasında olan 11 proje ile üçüncü sırada.
60-80 m Yat Pazarı Verileri
60 ila 80 metre arasında faaliyet gösteren yat filosu 2022'de 302'ye yükseldi. Bu, 12 adet yeni inşa edilen yat ile beş yıllık ortalama olan 10,8 adet yatın biraz üzerindeydi.
Bu segmentteki yeni yat tamamlama sayısı, son beş yılda güçlü bir büyüme gösterdi; 2013 ile 2017 arasında 49 olan yeni inşa yat sayısı 2018 ile 2022 arasında 59 adete çıktı.
Hali hazırda 32 tersanede 81 yatın inşası devam etmekte. Bu durum, 60-80 metrelik segmentteki üretiminin, son derece uzmanlaşmış tersaneler etrafında yoğunlaştığı anlamına gelmektedir. Hollanda ve İtalya'nın sırasıyla 31 ve 28 projeyle liderliğini sürdürdüğünü, Türkiye'nin inşa halindeki 14 projeyle bu segmentteki varlığını artırdığını görüyoruz.
80 m üzeri Yat Pazarı Verileri
2022'de 80 metre üzeri yeni inşa yat satışları, genel sıfır araç satış pazarına paralel olarak düşmüş görünüyor. İkinci el satışlar hariç olmak üzere, 2021 yılında 13 olan 80 metrenin üzerindeki yeni inşa yat satışı 2022 yılında neredeyse %50’lik bir düşüşle 7 adet olarak gerçekleşti.
Süper yat endüstrisinin en üst segmenti, 2020'de 10 ve 2021'de inşa edilen 8 yatla karşılaştırıldığında filoya yalnızca 7 yeni yat eklendiği için, 2022'de yeni inşalarda hafif bir düşüş gerçekleşmiş durumda. Son yirmi yıldaki veriler, 80 metrenin üzerinde inşa edilen yatların her beş yılda bir artmaya devam ettiğini açıkça göstermektedir. 80 metreyi aşan filo şu anda 161 yata ulaştı. Bu yatlardan 61 tanesi ise 100 metreden uzun.
2022 yıl sonu itibarıyla 80 metre üzeri 43 adet yatın inşası devam etmekte. Bu rakam bir yıl önce sipariş verilen 48 adet yata kıyasla daha az.
İnşası devam eden 43 yatın en az 27'si 100 metreden uzun. Bu segmentte yer alan tersanelerin sayısı, son beş yılda 44 yat inşa eden 19 tersaneye karşı, 43 yat inşa eden 20 tersane ile artmaya devam ediyor.
Tekne ve Yatların Belgelendirilmesi
Yeni bir yat inşa etmek, bir yat sahibi için heyecan verici olduğu kadar baştan sona profesyonel ve sürekli denetim gerektiren karmaşık bir süreçtir. İnşa sürecinin yatın kalitesini, ömrünü ve maliyetini etkileme potansiyeli yüksektir. Özellikle yanlış ekiple veya yanlış sahada yapılırsa ek maliyetler, zaman ve hayal kırıklığı ile dolu olabilir.
Yat inşa sürecinin - pratik, yasal, mali ve çevresel - her yönü hakkında tam bir donanıma sahip olmak, mümkün olan en sorunsuz yolculuğu sağlamak için birlikte çalışacak uzman bir ekip bulmak hayati önem taşır. Yatın her detayını tamamlamak için tasarım ekibiyle el ele çalışan, sizi temsil eden ve projeyi baştan sona denetleyen bağımsız ve güvenilir, üçüncü taraf kontrolleri gerçekleştirecek profesyonel bir klas kuruluşuna ihtiyaç vardır.
Yatlarda klaslama zorunlu olmamakla birlikte, özel bir yatın klasta inşa edilmesi, teknenin uluslararası/ulusal regulasyonlara, teknik standartlara uygun olarak tasarlandığı, inşa edildiği ve işletildiğinin tek kanıtıdır. Bu nedenle, özellikle sigorta ve yeniden satış amaçlarıyla ilgili olarak oldukça önemli konudur.
Klas kuruluşları yatların belirli tasarım, yapım ve bakım standartlarını karşılamasını sağlamaktan sorumludur ve bu standartları karşılayan yatlara uygunluk sertifikası verirler. Ayrıca, yatların zaman içinde bu standartları karşılamaya devam etmelerini sağlamak için periyodik denetimler yaparlar. Bazıları ayrıca çarpışmadan kaçınma, seyir ve denge hesaplamaları ve diğer özel hizmetler gibi ek hizmetler de sağlamaktadır.
"Klasa uygun" yat inşa etmek plan onay süreci ile başlar, yeni inşa sörveyörlerinin inşaatı malzeme uygunluğundan başlamak üzere belirli aşamalarda izlemesi ve ardından yatın denize indirildikten sonra düzenli denetimlerinin yapılması ile devam eder.
Klas sertifikasının avantajları:
- Ticaret yapmak isteyen veya zaten ticaretle uğraşan yatlar için bu, doğrudan bir düzenleyici gerekliliktir.
- Klaslama yalnızca minimum bir güvenlik standardı sağlar. Herhangi bir yatta böyle bir standardın sürdürülmesi yat sahiplerinin çıkarınadır.
- Yatınız klaslı ise sigorta yaptırmak hem daha kolay hem de daha uygun olacaktır.
- Klas sertifikasına sahip bir yatın değeri, klas sertifikası olmayan aynı özelliklerdeki yatlardan önemli ölçüde yüksektir.
Güvenilirlik
Teknenin temel parçalarının yapısal sağlamlığını ve bütünlüğünü, sevk sisteminin güvenilirliğini ve işlevini, dümen sistemlerini, güç üretimini ve yata donatılmış olan diğer tüm ekipmanların güvenilirliğini değerlendirmek için klaslama kuralları geliştirilmiştir.
Türk Loydu bağımsız ve tarafsız bir klas kuruluşu olarak projenin her unsurunun verimli ve en yüksek standartta ele alınmasını sağlamak adına çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda; yeni inşa edilen çelik, alüminyum, ahşap ve kompozit yatların klaslanması ile ilgili; tekne, makine ve elektrik projelerinin kontrolü ve onaylanması, sörveylerinin yapılması, liman ve seyir tecrübeleri yapılarak sertifikalandırılması süreçlerinde daima profesyonel ekibiyle destek olmaktadır.
24 m’den Küçük Teknelerde CE Belgelendirmesi
Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasındaki sermaye gücü ve teknolojik gelişme farklılıklarının, ürünlerin serbest dolaşımının engellenmesini önlemek için ürünlerin sağlık, güvenlik, çevre ve tüketicinin korunması yönünden sağlaması gereken asgari nitelikler belirlenerek Avrupa Birliği Yeni Yaklaşım Yönetmeliklerinde tanımlanmış; yönetmelik şartlarını sağlayan ürünlere CE işareti konulması zorunlu tutulmuştur. Ürüne CE işaretinin konulabilmesi için ilgili yönetmeliğin gereklerinin sağlanması istenmiş, bazı ürünlerde ürünün risk faktörüne bağlı olarak kontrol üreticiye bırakılmış, diğer ürünlerde AB tarafından yetkilendirilerek kimlik numarası verilmiş Onaylanmış Kuruluşlar görevlendirilmiştir.
Bu anlamda denizcilik sektöründe bağımsız ve tarafsız kuruluş olan Türk Loydu, 2,5 ila 24 metre uzunluğundaki tekneler, kişisel deniz taşıtları ve belirli bileşenler için geçerli olan 2013-53-EU Gezi Teknesi Yönetmeliğine göre Onaylanmış Kuruluş hizmetleri sunmaktadır
Türk Loydu Avrupa Birliği tarafından 1785 kimlik numarasıyla onaylanmış ve CE belgesi verebilen kuruluşlardan biri olarak yetkilendirilmiş olup bugüne kadar bir çok tekneye standardın gerektirdiği kontrollerini yaparak CE belgesi düzenlemiştir.
Neden Türk Loydu
Türk Loydu işbirliği içerisinde olduğu yat üreticileri, tersaneler ve yat sahiplerini yatın kabulüne kadar olan yapım sürecinden, yatın operasyonel ömrü ve garanti süresi boyunca yaptığı periyodik kontroller sayesinde yatın kendisinden beklenen emniyet seviyesini muhafaza etmesini sağlar.
Türk Loydu gözetimi altında inşa edilen tüm yatlarda kullanılacak tüm malzemeler, makina ve teçhizat, yatın güvenli olarak seyri, can ve mal güvenliğinin sağlanması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve özel amaçlarla bağlantılı özel koşulların sağlanması için Türk Loydu kuralları gereği sertifikalı olması gerekenler, uzman Türk Loydu personeli tarafından kontrol, muayene ve test edilerek sertifikalandırılır.
Türk Loydu, uzman sörveyörleri ile dünyanın her yerinde üretici firmalara ve tedarikçilerine yerinde sertifikalandırma hizmeti sunmaktadır.
Yat üreticilerine verdiği hizmeti her geçen gün iyileştirmeyi amaçlayan Türk Loydu; bugüne kadar toplamda 250 adet yat ve tekneye hizmet vermiş hızlı ve güvenilir hizmetleri olan, sorunlarınıza kısa zamanda yanıt alacağınız bir klas kuruluşudur. Müşteri odaklı yapısı sayesinde kaliteli hizmeti makul mali mertebelerde sunar.
Yatınızla uzak denizlere yapacağınız maceraperest seyahatlerde Türk Loydu Klas Sertifikası güvenliğinizin teminatıdır. Yat grubumuz kuralların yanı sıra alternatif çözümler ile teknelerinizin özgün dizaynlarından ödün vermeden klas sertifikası almanıza destek olacaktır.
