Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması
Avrupa Birliği’nin (AB) Avrupa Yeşil Mutabakatı ile koyduğu sera gazı emisyon azaltımı hedefine ulaşılması açısından temel araçlardan birisi Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasıdır (SKDM). AB bu mekanizma ile bir yandan yeşil dönüşümün yaratacağı maliyet karşısında Avrupa’nın rekabetçiliğinin korunmasını, diğer taraftan küresel düzeyde iklim değişikliği ile mücadele çabasının artırılmasını hedeflemektedir.
SKDM ile AB içinde 2005 yılından bu yana uygulanan Emisyon Ticaret Sistemine (ETS) eşdeğer bir karbon fiyatlandırmasının, SKDM kapsamına giren ürünlerin ithalatı aşamasında da uygulanması öngörülmektedir.
Uygulama Takvimi
SKDM Tüzüğü 1 Ekim 2023 tarihinde raporlama yükümlülüğü ile sınırlı olarak uygulamaya girmiştir. Bu kapsamda, 1 Ekim 2023-31 Aralık 2025 tarihleri arasında, mali yükümlülük doğmayacak bir geçiş dönemi söz konusudur.
Geçiş dönemi, uygulama esaslarının oturtulması, veri toplanması ve uygulamanın iyileştirilmesine yönelik aksayan noktaların tespit edilmesi gibi amaçlara hizmet edecek, bu dönemdeki deneyim çerçevesinde gerekli iyileştirmeler ve ikincil mevzuat düzenlemeleri gerçekleştirilecektir.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’ndaki Değişiklikler
Avrupa Parlamentosu, 10 Eylül 2025’te yapılan oylamada Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (Carbon Border Adjustment Mechanism-“CBAM”)’na ilişkin değişiklikleri kabul etmiştir. Bu değişiklikler, 26 Şubat 2025’te yayımlanan “Omnibus I” sadeleştirme paketi kapsamında gündeme gelmiş ve Haziran ayında Konsey ile Parlamento arasında varılan geçici mutabakat sonrasında yasalaşma aşamasına gelmiştir.
Yeni düzenleme, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) ve düşük hacimli ithalat yapan firmaların üzerindeki idari yükün azaltılmasını, raporlama süreçlerinin sadeleştirilmesini ve uyum maliyetlerinin daha yönetilebilir hale getirilmesini hedeflemektedir. Metnin Avrupa Konseyi tarafından da onaylanmasının ardından Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanması ve yürürlüğe girmesi beklenmektedir.
